چه کسانی به اسکیزوفرنی مبتلا می‌شوند؟
به گزارش روابط عمومی بیمارستان دکتر علی شریعتی فسا؛محمد رضاییان کارشناس ارشد روانشناسی در بیمارستان دکتر علی شریعتی فسا گفت: هر کسی می‌تواند به اسکیزوفرنی مبتلا شود. این بیماری به یک اندازه در زنان و مردان و قومیت‌های مختلف شایع است. علائم آن معمولاً از سنین ۱۶ تا ۳۰ سالگی شروع می‌شود. علائم اولیه ممکن است یک هفته، یک ماه یا یک سال قبل از اولین دوره روان پریشی (یک اختلال روانی) ظاهر شود. علائم در مردان زودتر از زنان ظاهر می‌شود. اسکیزوفرنی به ندرت در دوران کودکی یا پس از ۴۵ سالگی شروع می‌شود. افرادی که یکی از اعضای خانواده او به یکی از اختلالات روانی مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی قرار دارند.
اسکیزوفرنی یک اختلال مغزی است که بر روی فکر، احساس و ادراک فرد تاثیر می‌گذارد.
افراد مبتلا به این بیماری ممکن است صدا‌های مختلف را بشنوند و صحنه‌های خیالی را ببینند، یا فکر کنند که افراد دیگر افکار آن‌ها را کنترل می‌کنند. این احساسات می‌تواند شخص را به وحشت بیندازد و او را بدخلق کند. اگرچه راهی برای درمان اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما برخی درمان‌ها می‌توانند آن را کنترل کرده و علائم خطرناک آن را تسکین دهند. برخلاف تصور عمومی، اسکیزوفرنی با اختلال چند شخصیتی متفاوت است.
۱- علائم اسکیزوفرنی
علائم اسکیزوفرنی عبارتند از توهم، هذیان گویی، ناهنجاری‌های حرکتی (عدم تحرک؛ در این حالت فرد برای مدت طولانی در یک موقعیت ثابت می‌ماند). برخی افراد علائمی مانند کاهش لذت از زندگی روزمره، کناره گیری از فعالیت‌های اجتماعی و افسردگی را نیز داشته باشند.
۲- اسکیزوفرنی چگونه بر افکار فرد تأثیر می‌گذارد
فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است در سازماندهی افکار یا ایجاد ارتباط منطقی بین آن‌ها مشکل داشته باشد. همانطور که مبتلایان احساس می‌کنند ذهنشان از یک ایده غیر مرتبط به ایده دیگر می‌پرد. گاهی اوقات آن‌ها احساس می‌کنند ایده‌ها از ذهنشان برداشته شده است یا آنکه قدرت تفکر آن‌ها به ناگاه متوقف می‌شود.
۳- تأثیر اسکیزوفرنی بر رفتار
این بیماری بر رفتار فرد به گونه‌های مختلف تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است کلمات نامفهوم و بی معنی بگویند یا کلمات جدید بسازند. آن‌ها ممکن است عصبانی باشند و در زمینه تمیز نگه داشتن خود یا خانه ناتوان باشند. ممکن است برخی از رفتار‌ها مانند محکم راه رفتن را تکرار کنند؛ اما علی رغم آنچه شایع است خطر خشونت علیه دیگران بسیار کم است.
۴- چه کسانی به اسکیزوفرنی مبتلا می‌شوند؟
هر کسی می‌تواند به اسکیزوفرنی مبتلا شود. این بیماری به یک اندازه در زنان و مردان و قومیت‌های مختلف شایع است. علائم آن معمولاً از سنین ۱۶ تا ۳۰ سالگی شروع می‌شود. علائم اولیه ممکن است یک هفته، یک ماه یا یک سال قبل از اولین دوره روان پریشی (یک اختلال روانی) ظاهر شود. علائم در مردان زودتر از زنان ظاهر می‌شود. اسکیزوفرنی به ندرت در دوران کودکی یا پس از ۴۵ سالگی شروع می‌شود. افرادی که یکی از اعضای خانواده او به یکی از اختلالات روانی مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی قرار دارند.
۵- عوامل موثر بر اسکیزوفرنی
دانشمندان نمی‌دانند چه عواملی باعث اسکیزوفرنی می‌شود. ژنتیک و تجربیاتی که فرد و محیط پیرامون خود دارد ممکن است در این امر نقش داشته باشد. نظریه‌های مربوط به این موضوع شامل میزان فعالیت مغز و عملکرد خوب مناطق خاصی از مغز است. علاوه بر این، مشکلات شیمیایی در مغز مانند دوپامین و گلوتامات نیز در این زمینه تاثیرگذار است. علت این بیماری ممکن است تفاوت‌های ساختاری مانند از دست دادن سلول‌های عصبی و در نتیجه ایجاد حفره‌های بزرگ و پر از مایع در مغز نیز باشد.
۶- پزشکان چگونه این بیماری را تشخیص می‌دهند؟
هیچ گونه شیوه آزمایشگاهی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد، بنابراین پزشکان هنگام تشخیص به سابقه پزشکی و علائم شخص اعتماد می‌کنند تا سایر دلایل پزشکی را رد کنند. در دوران نوجوانی، مطالعه سوابق پزشکی خانواده و همچنین مطالعه برخی رفتار‌های خاص می‌تواند به پیش بینی بیماری کمک کند. به دوره بین شروع اولین علائم و وقوع اولین اختلال روانی / اپیزود روان پریشی (FEP)، دوره برآمدگی گفته می‌شود.
این دوره می‌تواند روزها، هفته‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. گاهی تشخیص آن دشوار است، زیرا عوامل محرک خاصی وجود ندارد. دوره برآمدگی با تغییرات جزئی رفتاری به ویژه در نوجوان‌ها همراه است. این رفتار‌ها شامل انزوای اجتماعی و ابراز سوءظن غیرمعمول است؛ اما این موارد برای تشخیص این بیماری کافی نیست.
۷- راه درمان
دارو‌های تجویزی می‌توانند علائم اسکیزوفرنی مانند تفکر غیر طبیعی، توهم و هذیان گویی را کاهش دهند؛ با این حال، برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی مانند لرز و افزایش وزن را نیز تجربه کنند، همچنین می‌تواند با سایر داروها یا مکمل‌ها تداخل داشته باشد، اما در بیشتر موارد، دارو برای درمان اسکیزوفرنی ضروری است.
۸- نقش درمان
مشاوره با روانپزشک می‌تواند به افراد کمک کند تا مشکلات رفتاری و افکار آن‌ها را بهتر درک کرده و با آن‌ها ارتباط برقرار کنند. هرچه درمان زودتر آغاز شود، نتایج بهتری خواهد داشت. برای مثال، در طول درمان شناختی رفتاری (CBT)، افراد یاد می‌گیرند واقع بینی افکار خود را آزمایش و علائم را بهتر مدیریت کنند. سایر اشکال درمانی به بهبود مراقبت از خود، مهارت‌های ارتباطی کمک می‌کند.
۹- با دنیا روبرو شوید
برنامه‌های توانبخشی برای مبتلایان به اسکیزوفرنی نحوه انجام کار‌های روزمره، مانند استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، مدیریت پول، خرید کالا یا یافتن و نگهداری شغل را آموزش می‌دهد. این برنامه‌ها در صورت استفاده در گروه‌هایی مانند گروه مراقبت ویژه هماهنگ (CSC) بهترین عملکرد را دارند. این درمان شامل داروها، روان درمانی و خدمات اجتماعی و همچنین توانبخشی آسیب دیدگان برای ورود به زمینه‌های کار و آموزش است.
۱۰- التزام به برنامه درمان
افراد گاهی اوقات به دلیل عوارض جانبی یا اینکه بیماری خود را درک نمی‌کنند، استفاده از دارو را ترک می‌کنند. این خطر بازگشت علائم شدید و خطرناک مانند حمله حاد روانشناختی (جایی که فرد ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهد) افزایش می‌دهد. مشاوره منظم می‌تواند به افراد مبتلا به مصرف دارو کمک کند و از عود بیماری یا نیاز به بستری در بیمارستان جلوگیری کند.
۱۱- چالش‌های کاری
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب برای یافتن یا حفظ کار خود تلاش می‌کنند. این تا حدی به این دلیل است که این بیماری بر روی تفکر، تمرکز و ارتباط تأثیر می‌گذارد. اما همچنین به این واقعیت برمی‌گردد که این علائم از آغاز بلوغ شروع می‌شود، یعنی دوره‌ای که بسیاری از افراد کار خود را آغاز می‌کنند. توانبخشی شغلی می‌تواند به افراد در تقویت مهارت کاری خود کمک کند.
*روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی است که در آن افراد به طور غریزی واقعیت را غیرعادی تفسیر می‌کنند*.
